Οι δύο πολιτισμοί

Οι δύο πολιτισμοί

Συγγραφέας	Τσαρλς Πέρσι Σνόου
Τίτλος	The Two Cultures The Two Cultures and the Scientific Revolution 二つの文化と科学革命
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1959
Θέμα	scientific culture ανθρωπιστικές επιστήμες Δυτικός Κόσμος Δυτικός πολιτισμός εκπαίδευση
Επόμενο	The two cultures; and, A second look: an expanded version of 'The two cultures and the scientific revolution'
δεδομένα ()

Οι δύο πολιτισμοί ή Οι δύο κουλτούρες (αγγλικός τίτλος: The Two Cultures) είναι το πρώτο μέρος μιας επιδραστικής διάλεξης του 1959 του Άγγλου επιστήμονα και μυθιστοριογράφου Τσαρλς Πέρσι Σνόου σχετικά με το χάος μεταξύ ανθρωπιστικών επιστημών - λογοτεχνικού πολιτισμού από τη μια πλευρά και επιστημονικού - τεχνολογικού πολιτισμού από την άλλη. Η θέση του ήταν ότι οι θετικές και οι ανθρωπιστικές επιστήμες που αντιπροσώπευαν «την πνευματική ζωή ολόκληρης της δυτικής κοινωνίας» είχαν χωριστεί σε «δύο πολιτισμούς» και ότι η ασυνεννοησία, η άγνοια και η έλλειψη επικοινωνίας που υπάρχει ανάμεσα στους επιστήμονες ήταν ένα σημαντικό μειονέκτημα για την επίλυση των προβλημάτων του κόσμου.

Περιεχόμενο

Η διάλεξη δόθηκε στις 7 Μαΐου 1959 στο Κέιμπριτζ και στη συνέχεια την ίδια χρονιά δημοσιεύτηκε με τον τίτλο Οι δύο πολιτισμοί και η επιστημονική επανάσταση.

Οι απόψεις του Σνόου, ο οποίος κατείχε τη διπλή ιδιότητα του αναγνωρισμένου επιστήμονα και ανθρώπου των γραμμάτων, μπορούν να συνοψιστούν σε ένα απόσπασμα του δοκιμίου:

Πολλές φορές έχω παρευρεθεί σε συγκεντρώσεις ανθρώπων που, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα της μόρφωσης, θεωρούνται υψηλά μορφωμένοι και που κάπως περιπαικτικά εξέφραζαν την δυσπιστία τους για την «αμάθεια» των επιστημόνων. Μία ή δύο φορές με έχουν προκαλέσει και ρώτησα την ομήγυρη πόσοι από αυτούς θα μπορούσαν να περιγράψουν τον Δεύτερο νόμο της Θερμοδυναμικής. Η απάντηση ήταν ψυχρή και αρνητική. Ωστόσο, ρωτούσα κάτι που είναι το επιστημονικό αντίστοιχο του: Έχετε διαβάσει ένα έργο του Σαίξπηρ;   Πιστεύω τώρα ότι αν είχα κάνει μια ακόμη πιο απλή ερώτηση – όπως Τι εννοείτε με τους όρους μάζα ή επιτάχυνση, που είναι το επιστημονικό ισοδύναμο του Ξέρετε να διαβάζετε; – όχι περισσότεροι από ένας στους δέκα από τους υψηλά μορφωμένους θα αντιλαμβάνονταν ότι μιλούσαμε την ίδια γλώσσα. Έτσι, ενώ το μεγάλο οικοδόμημα της σύγχρονης φυσικής ανεβαίνει, η πλειονότητα των πιο έξυπνων ανθρώπων στον δυτικό κόσμο έχουν περίπου τόση αντίληψη για αυτό όσο θα είχαν οι νεολιθικοί πρόγονοί τους.

Η διάλεξη του Σνόου επέκρινε το βρετανικό εκπαιδευτικό σύστημα επειδή, από τη βικτωριανή εποχή, έστρεψε το ενδιαφέρον υπερβολικά στις ανθρωπιστικές επιστήμες (ειδικά τα λατινικά και τα ελληνικά ) σε βάρος της εκπαίδευσης της επιστήμης και της μηχανικής, παρά το γεγονός ότι αυτά τα επιστημονικά πεδία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη νίκη των Συμμάχων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην πράξη, αυτό στέρησε από τη βρετανική άρχουσα τάξη (πολιτική, διοικητική και βιομηχανική) την επαρκή προετοιμασία για τη διαχείριση ενός κόσμου που κυριαρχείται από τη σύγχρονη επιστήμη. Αντίθετα, σύμφωνα με τον Σνόου, τα γερμανικά και τα αμερικανικά σχολεία προσπάθησαν εξίσου να προετοιμάσουν τους πολίτες τους για τις επιστήμες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες και η καλύτερη επιστημονική διδασκαλία επέτρεψε στους ηγεμόνες αυτών των χωρών να ανταγωνίζονται πιο αποτελεσματικά στην εποχή της επιστήμης.

Το 2008, το έργο κατατάχθηκε στη λίστα των Τάιμς με τα 100 βιβλία που επηρέασαν περισσότερο τον δυτικό δημόσιο λόγο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η διάλεξη του Σνόου προκάλεσε μια ευρεία και μακροχρόνια δημόσια συζήτηση και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ωθώντας τον να γράψει μια συνέχεια το 1963, Οι δύο πολιτισμοί : Και μια δεύτερη προσέγγιση: Μια διευρυμένη έκδοση των δύο πολιτισμών και της επιστημονικής επανάστασης, στο οποίο πήρε μια πιο αισιόδοξη θέση για τη δυνατότητα επικοινωνίας των δύο πολιτισμών. .

Μετάφραση στα ελληνικά

• Οι δύο κουλτούρες, μτφ. Μαριάννα Τζιαντζή, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 1995